jakubostalowski.com/judaika

Cmentarz żydowski, Otwock, Karczew Anielin

Cmentarz żydowski, Otwock, Karczew Anielin.

Początki osadnictwa żydowskiego w Otwocku przypadają na lata osiemdziesiąte XIX wieku. Jednym z pierwszych otwockich Żydów był cadyk Kalisz Symcha Bunem - wnuk słynnego Izraela Icchaka Kalisza z Warki - z inicjatywy którego wzniesiono dom studiów religijnych. Specyficzny, korzystny mikroklimat, lasy oraz bliskość rzeki Świder sprawiały, że miasteczko szybko stało się popularnym letniskiem i ośrodkiem uzdrowiskowym dla Żydów z różnych zakątków Polski. Wielu z nich przyjeżdżało tu w poszukiwaniu ratunku w walce z gruźlicą. Z myślą o nich w Otwocku powstały liczne pensjonaty, lecznice i sanatoria z kuchnią koszerną. Zaspokojeniu ich potrzeb duchowych służyły synagogi i domy modlitwy. Mieszkali tu także znani cadycy, związani z dynastiami chasydzkimi z Parysowa, Mszczonowa, Dęblina, Kozienic. W mieście działało wiele żydowskich stowarzyszeń i organizacji o charakterze społeczno-politycznym i religijnym. Już w latach dwudziestych udział Żydów w ogólnej liczbie kuracjuszy sięgał około 76%. Przed wybuchem II wojny światowej w Otwocku na stałe mieszkało 10.689 Żydów, co stanowiło 55% całej populacji miasta. Większość z nich w sierpniu 1942 roku zgładzono w obozie w Treblince.

Początkowo wyznawcy judaizmu z Otwocka grzebali swych zmarłych na cmentarzu w Karczewie. W początkach XX wieku, wraz z rozwojem liczebnym społeczności żydowskiej Otwocka i ukonstytuowaniem się niezależnej gminy wyznaniowej, założono nowy cmentarz, zlokalizowany na południe od Otwocka, w obecnych granicach administracyjnych Karczewa, pomiędzy ul. Andriollego i ul. Czerwona Droga. Jest to miejsce pochówku nie tylko stałych żydowskich mieszkańców Otwocka, ale też tych kuracjuszy, którzy daremnie szukali pomocy w miejscowych szpitalach i sanatoriach.

Okres Zagłady cmentarz przetrwał w relatywnie dobrym stanie. Po wyzwoleniu opuszczona nekropolii powoli popadała w zapomnienie i niszczała. Rozwijająca się roślinność pochłaniała kolejne partie cmentarza, znikały też nagrobki, wykorzystywane jako materiał budowlany czy tarcze ścierne w szlifierkach. Niektórzy mieszkańcy twierdzą, że część macew skradziono i po zeszlifowaniu wykorzystano jako płyty nagrobne na miejscowym cmentarzu katolickim. Wiele grobów zostało rozkopanych w poszukiwaniu kości, odsprzedawanych później studentom medycyny, praktykującym w otwockich szpitalach.
Kres dewastacji położyli lokalni społecznicy - między innymi nauczycielki z miejscowego liceum: Katarzyna Kałuszko, Maria Bołtryk, proboszcz ks. Wojciech Lemański oraz Zbigniew Nosowski, redaktor naczelny pisma "Więź" - którzy w 2002 roku powołali do życia Komitet Pamięci Żydów Otwockich i Karczewskich. Z inicjatywy Komitetu podjęto prace porządkowe na cmentarzach żydowskich w Otwocku oraz pobliskim Karczewie. W pierwszym etapie prac oczyszczono teren nekropolii, jednocześnie karczując krzewy i drzewa zarastające cmentarz.

Dzięki wysiłkom mieszkańców Ośrodka Readaptacyjnego Ministerstwa Zdrowia w Anielinie i grupy baptystów z USA granice nekropolii zaznaczono układając granitowe głazy.

W 2007 roku zespół młodych ludzi związanych z warszawską Gminą Wyznaniową Żydowską wykonał spis nagrobków. Wyniki inwentaryzacji - dane personalne zmarłych, zdjęcia i opis lokalizacji grobów - zamieszczono na stronie internetowej http://cemetery.jewish.org.pl/otwock/.

Źródło: http://cmentarze-zydowskie.pl/otwock.html

Tykocin – ślady po żydowskich mieszkańcach

Warszawa, 19 kwietnia 2018 r. 75. rocznica powstania w getcie warszawskim – obchody alternatywne

75. rocznica powstania w getcie warszawskim – obchody alternatywne

50. rocznica Marca '68 Warszawa, Dworzec Gdański – „Spakowani, czyli skrócona historia o tym,kto czego nie zabrał”, scenariusz i reżyseria: Agata Duda-Gracz © Jakub Ostalowski

50. rocznica Marca '68
Warszawa, Dworzec Gdański – „Spakowani, czyli skrócona historia o tym,kto czego nie zabrał”, scenariusz i reżyseria: Agata Duda-Gracz

Wizyta rodziny żydowskiego pisarza, laureata nagrody Nobla Isaaca Bashevisa Sigera, sierpień 2013 r. Na zdjeciach syn Israel Zamir, wnuk Noam Zamir, wnuczka Meirav Hen i prawnuk Avichai Hen. Warszawa, ul. Lewartowskiego, pomnik Szmula Zygielbojma

Wizyta rodziny żydowskiego pisarza, laureata nagrody Nobla Isaaca Bashevisa Sigera, sierpień 2013 r. Na zdjeciach syn Israel Zamir, wnuk Noam Zamir, wnuczka Meirav Hen i prawnuk Avichai Hen. Biłgoraj, cmentarz żydowski, sadzenie dębu pamięci

Wizyta rodziny żydowskiego pisarza, laureata nagrody Nobla Isaaca Bashevisa Sigera, sierpień 2013 r. Na zdjeciach syn Israel Zamir, wnuk Noam Zamir, wnuczka Meirav Hen i prawnuk Avichai Hen. Biłgoraj, budowane przy ul. Singera Miasteczko na Szlaku Kultur Kresowych i powstające tam Muzeum poświęcone nobliście i żydom biłgorajskim

Wizyta rodziny żydowskiego pisarza, laureata nagrody Nobla Isaaca Bashevisa Sigera, sierpień 2013 r. Na zdjeciach syn Israel Zamir, wnuk Noam Zamir, wnuczka Meirav Hen i prawnuk Avichai Hen

Hachnasat Sefer – Przywitanie Tory. Dar od Young Israel Synagogue of Clevlend dla Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie został przeniesiony z Żydowskiego Instytutu Historycznego do Synagogi Nożyków. Na zdjęciach m.in. Naczelny Rabin Polski Michael Schudrich i szef Gminy Piotr Kadlčik. Czerwiec 2013 r.